Its a rough road...

...that leads to the heights of greatness!

We zijn weer terug in Manali. Met Taglang La - de hoogste top van de Manali-Leh highway met een slordige 5300m - in de pocket uiteraard! De weg was prachtig (zie de foto's, linkjes onderaan) maar 't ging allemaal niet vanzelf, zowel de weg naar Leh toe als de terugweg per Jeep. En onderweg nog een bijzondere verrassing...

*Uch, puf, kuch... Manali - Kothi, 12 km*
Na een week vast te hebben gezeten in het prima, maar verder enigszins suffe Manali kriebelde het dusdanig dat we besloten de fietsen te pakken en de tocht maar gewoon te beginnen. Helaas bleek het iets te vroeg: Mark had vanwege z'n verkouden longen en keel veel te weinig zuurstof en ik deed ook een duit in 't zakje door eens traditioneel aan de Indiase slingerschijt te zijn geraakt de nacht ervoor. Na vijf kilometer was het al puffen, hoesten en kreunen en na twaalf kilometer (dit is wel allemaal bergop overigens, in onze verdediging) hielden we het voor gezien. We troffen een leuk hotelletje met een hele blije Nepalees en een gezellige kok, met wie we lang hebben zitten praten voor we omvielen.

*Op tafel! Kothi - Marrhi, 26 km*
's Ochtends iets uitgebreider krijgsberaad: gaan we vandaag, of niet? Het hotel was aanlokkelijk, met echte warme douche, leuke mensen en goed bed... maar we wilden ook op pad. Qua afstand was het goed te doen: we hoefden maar 25 km af te leggen, hoewel we nog wel 1000m moesten stijgen. Uiteindelijk besloten maar te gaan. Hoewel de eerste kilometers bijzonder pijnlijk waren ging het na een uur al beter en werden we bovendien getrakteerd op prachtige uitzichten over valleien met watervallen, veel vogels en mooie bossen. Op een meter of drie afstand zaten ergens langs de weg drie gieren. Enorme beesten, lichtbruin van kleur, prachtig. Ze stonden op de uitkijk voor hun vriendjes die zich tegoed deden aan de overblijfselen van een onfortuinlijke koe die z'n nek leek te hebben gebroken over een van de steile hellinkjes. We lunchten samen met onze Indiase fans die per motor de Rohtang pas (bestemming voor de volgende dag) probeerden te bereiken, maar om waren gedraaid... geen goed nieuws voor ons, maar ja, door moesten we toch. Na de rest van de middag haarspeldbochtjes draaien kwamen we eindelijk aan in Marrhi, officieel een dorp, maar eigenlijk niet veel meer dan een paar tenten op een enorme stapel afval die ze produceerden en niet opruimden. Na veel rondvragen bleek dat een knalhard bed ons hier zo'n vijftien euro zou gaan kosten - veel te veel! Mensen maakten hier gewoon gebruik van hun voordelige positie en deden er niets voor terug. Ik ging dus maar op onderzoek uit voor een alternatief, en kwam zo bij een eettentje waarvan de eigenaar ons zijn eigen bed aanbood. Dat vond ik wat te ver gaan, maar ik vroeg of we dan misschien op zijn tafel mochten slapen. Geen probleem, en hij wilde er niets van weten dat we ervoor zouden betalen. Dat was bijzonder, want er was ons al eerder een tafel aangeboden voor zo'n vijf euro. Zo gezegd, zo gedaan: met een dekentje over de tafel heen was het in onze slaapzakken in elk geval warm genoeg (we zaten al op 3400m en in de mist, best fris 's nachts). Het was helaas wel een open restaurant, dus we zijn behalve door geplette ledenmaten ook nog regelmatig uit onze slaap gehouden door allerhande ratten, honden, een koe die probeerde binnen te komen (moooooeh) en vrachtwagens die precies bij onze bocht hun lichten naar binnen draaiden... oef!

*Na blubber komt weer zonneschijn: Marrhi - Keylong, 86 km over Rohtang La (3978m)*
Na een wat brakke nacht hadden we de wekker niet nodig om om zes uur al wakker te zijn. Na de thee en paranthas hadden we geen excuses meer om te blijven hangen en stapten we de mist in, op naar de beruchte Rohtang pas. De weg was slecht, was ons verteld, en daar was niets teveel mee gezegd. Het zou al moeilijk genoeg zijn om jezelf tegen de zwaartekracht in door de blubber te worstelen zonder enig verkeer, maar helaas, 't stond helemaal vol met te kleine autootjes die zich maar amper vooruit konden werken, legertrucks die je ofwel van de weg reden omdat ze als obstakel zagen of anders alsnog omdat ze zo hard bezig waren met zwaaien dat ze je per ongeluk bijna doodreden, Indiase motorrijders die duidelijk een lesje modderskills van Mark hadden kunnen gebruiken, en dan heb ik het nog niet eens over de kuddes geiten, koeien en paarden die af en toe in de weg liepen. Toch schoten we naar omstandigheden goed op en stonden we drie uur, 16 kilometer en 500 hoogtemeters verder koud maar voldaan op de mistige Rohtang La. Ons was beloofd dat het weer drastisch anders zou zijn aan de andere kant van deze pas, en warempel: na een paar honderd meter verviel de mist tot flarden, brak het zonnetje door en konden we onze poncho's uittrekken. Mark was zo blij een warm oppervlak te vinden dat hij languit knuffelend op 't wegdek lag (zie fotos)...

De zo pijnlijk veroverde kilometers kregen we nu in volle glorie terugbetaald: kilometers lang zoefden we door de prachtige, veel drogere landschappen aan de andere kant van de berg. En hard ging het: met glinsteroogjes moest Mark wel even opmerken "hoewel het alleen maar een vervoermiddel is, ben ik daarnet wel 69 km/u gegaan!". Ik zal er niet ver vanaf hebben gezeten, hoewel ik het sinds mijn koprol in Frankrijk toch altijd wat rustiger aan doe dan Mark. Met het perfecte zonnetje erbij was het een en al genieten, tot we aan het eind van de afdaling kwamen en nog een paar laatste kilometers moesten klimmen. Na een hele dag op de fiets, of het nou omhoog of omlaag trappen is, was dat nog een zware opgave. Eindelijk aangekomen begon de zoektocht naar een geschikt hotel, en nauweljiks hadden we afgeladen of bleek dat mijn bagagedrager was gebroken! Dus terwijl ik Mark's fiets schoonmaakte zocht en vond Mark de enige aluminiumlasser in heel Ladakh, die een bijzonder lelijke, maar wel functionele oplossing maakte. 's Avonds snel wat eten naar binnen gepropt en toen vlug naar bed.

*Dont' be gama in de Land of Lama: Keylong - Patsio, 57 km*
Aan de weg tussen Manali en Leh wordt continu gewerkt. Prachtig gladde stukken asfalt worden afgewisseld met de meest afschuwelijke modder- en rotsgedeelten waar nauwelijks doorheen te komen valt. De lokale organisatie die aan de weg werkt probeert zowel medewerkers als weggebruikers de moed erin te laten houden en hier en daar op te voeden door middel van felgele bordjes met tegeltjeswijsheden. Hun inspiratie hebben ze wellicht uit een slagzinwedstrijd onder personeelsleden ("lever je beste tegeltjeswijsheid in en win een machine"), of ze hebben een blik oude Chinese wijsheden opengetrokken. Een willekeurige greep uit het enorme aanbod:

Better be Mr. Late than late Mr.
Driving faster can cause disaster
Eager to last then why go fast
We cut mountains but connect hearts
Driving with whiskey is risky
Don't gossip, let him drive
Safety on the road is safe tea at home
Ladakh, abode mountains in the sky
The virgin nature of Ladakh is the art of God

... en zo kan ik nog wel even doorgaan! Je raadt nu ook waar de titel vandaan komt (die er maar voor de helft op paste, vandaar de onderbreking). Wellicht nog wel het vermelden waard is een monumentje aan de kant van de weg voor de wegwerkers: Tell them of us, because for their tomorrow, we gave our today. Inderdaad, deze mensen, hoewel niet altijd even goed gemanierd richting westerse vrouwen, wijden hun bestaan aan het bouwen van wegen op de meest hete, koude en geisoleerde plekken die je je maar kun indenken. De Indiase overheid heeft niet de moeite genomen om fatsoenlijke machines in te huren, en dus lopen de mensen hier met pikhouweeltjes, spades en dergelijk middeleeuws materieel naar hun werk, om 's avonds terug te komen in kleine tentjes waar ze met een hoop andere wegwerkers (men only) het warme seizoen verblijven. Je zou denken dat ze de grasplukkers in Delhi wellicht beter naar Ladakh zouden kunnen sturen. Of gewoon machines zouden kunnen kopen... Hoe dan ook, dank aan alle wegwerkers voor hun harde en zware arbeid.

Terug naar onze reis. Vanuit Keylong dus langs veel goedbedoelde wijsheden omhoog gefietst, daarna heerlijk gravity-assisted weer naar beneden gezoefd en toen nog een laatste klim van 15 kilometer voordat we in Patsio aankwamen. Daar kwamen we Alba tegen, een Spaanse die alleen op de fiets was vertrokken, helaas wel met enigszins versleten remblokken. Gelukkig hadden we dezelfde, dus konden we onze punten voor de eeuwige jachtvelden weer verdienen (ik ben aan 't lezen in Old Shatterhand & Winnetou en heb last van enige leesdeformatie ;)). Die middag begon het enorm te gieten, maar gelukkig bleken de essentiele delen van de tent waterdicht.

*Mind the blast: Patsio - Sarchu over Baralacha La (4918m)*
De volgende ochtend vertrokken we in alle vroegte voor een hoge pas: over een afstand van 30 km moesten we zo'n 1200 hoogtemeters overbruggen naar Baralacha La. Dat was huffen en puffen tot we een ons wogen. Toen we met pijn en moeite een heel eind waren meende ik te zien dat we er bijna waren, en bovendien had ik de koplopers van een groep fietsers die zonder bagage fietsten onder ons zien naderen. Op de een of andere manier maakte het me goed nijdig dat deze beste man me op het laatste moment nog even zou komen inhalen ("kun je wel, zonder bagage!) en dus sprintte ik de berg op, achter elke top hopend en verwachtend de pass-marker te zien. Helaas, elke bocht gaf uitzicht op weer nieuwe klimmetjes en dus moest ik op een goed moment toch wachten op Mark, die het die dag zwaar had. Uiteindelijk bleken we precies daar op de top te zijn gaan zitten - de marker was gewoon verdwenen... :)

Na de klim was het goed afdalen tot we bij wegwerkers kwamen die tot opdracht hadden de weg breder te maken. Eenmaal aangekomen begonnen ze driftig te bewegen: nee, nee, je mag er niet door, blast is coming. Hoe lang het duurde konden ze ons niet verteleln. Na bijna een half uur wachten hoorden we een plotselinge knal - okee, ze hadden 't dus niet verzonnen - en vervolgens kwam de opzichter melden dat we er nu niet door konden, want ja, er lag immers een hele hoop steen op de weg! Zucht. Inmiddels was de groep bij ons aangesloten en na lang onderhandelen mochten we gelukkig over de hoop stenen klimmen en onze weg vervolgen. Wel wat chagrijnig dat dit grapje ons anderhalf uur had gekost, terwijl we er vanaf het begin al eerst langs hadden gekund! De fietsgroep was bezorgd over mij, omdat ik van 't klimmen en doen wat hoogteziekte (hoofdpijn) had gekregen en waren zo goed om ons en dak boven 't hoofd te bieden. Omdat we bang waren voor de kou (we hadden geen slaapmatten en zij hadden er geen over - op de grond is best koud) en we elke dag vroeger vertrokken dan zij besloten we toch verder te rijden en een bedje voor onszelf te zoeken in het nabijgelegen dorpje. Een halve kilometer voor de finish kreeg ik een lekke band, maar gelukkig waren we binnen en gesettled voor de regen.

*Aanzoek op hoogte Sarchu - Pang, 88 km over Nakeela La (4937m) en Lachulang La (5077m)*
In Sarchu werd ik met de meest opgezwollen, gebarsten en beblaarde lippen ooit wakker. De zon is op hoogte uiteraard erg sterk, en dat heb ik geweten. Het heeft nog tot gisteren geduurd eer ik Mark weer zonder pijn een zoen kon geven! Na deze verrassing bij 't opstaan gingen we vroeg op weg voor een dubbele beklimming: de eerste pas van 4937 meter begon met welgeteld 21 pijnlijk lange haarspeldbochten die je qua afstand maar 9 van de benodigde 20,5 kilometer omhoog brachten. Nou, dan ga je veel hoogtemeters omhoog, dacht je? Ook niet! Slechts 400 van de benodigde 800 meters. Ik had het die ochtend zwaar te verduren en voerde uiteraard mijn lip aan als boosdoener, maar 't was huffen en puffen. Gelukkig voor mij had ik verkeerd opgeteld en was ik er heilig van overtuigd nog vijf bochtjes te gaan te hebben toen we bovenaan de zogenaamde Gata Loops stonden. Goede verrassing! Met frisse moed op naar de tweede helft, die een stuk vlotter verliep. Vanaf Nakeela La hadden we prachtig uitzicht op ons tweede doel van de dag, de Lachungla La - behalve dat er een dal tussen lag. Gelukkig wisten we al dit soort details uit een gekopieerd stapeltje papiertjes dat we van drie Spaanse medefietsers hadden gekregen toen we in Manali aankwamen (zij waren al klaar), dat heeft echt een hele hoop gescheeld!

Onderaan de eerste pas keken we omhoog naar de 270 hoogtemeters haarspeld die zich boven ons aftekende en wierpen we ook angstige blikken op het weer, dat er niet al te best uitzag. Het andere alternatief, blijven slapen op ruim 4800 meter, was ook niet erg aanlokkelijk en dus besloten we toch de beklimming weer te gaan doen. Uiteindelijk ging dat best heel goed en vol trots bereikten we onze eerste 5000+ meter top. Daar begon Mark ijverig in zijn tas te rommelen, en toverde zo kaarsjes, een rode (nep) roos en een in tape gewikkeld pakketje tevoorschijn. Toen we samen de kaarsjes hadden aangestoken was daar dan het grote moment: Mark ging op beide knieen en vroeg me ten huwelijk. Uiteraard was het antwoord ja, graag, en daarop mocht ik de ring van z'n tapejes ontdoen. Ik was erbij geweest toen Mark de ring op Zanzibar uitzocht, maar ik was ervan overtuigd dat hij 'm niet had gekocht... hij kan toch beter liegen dan ik dacht! :) De verklaring voor 't tapeje was overigens dat Mark het rood pluchen doosje "te hoerig" vond. Vervolgens heeft hij (letterlijk) stad en land afgezocht voor een nieuw doosje, maar niemand had iets fatsoenlijks, vond hij. Bovendien was het zo veel beter aan de ogen van zijn reisgenote onttrokken... en geheel in stijl! Ik heb Mark naderhand een gereedschapskist beloofd toen ik vroeg "maar jij dan...? Nu heb ik zo'n mooie ring, maar jij niets..." en hij daar handig op antwoordde dat nieuw gereedschap wel zou volstaan. Voila dus!

Na de nodige felicitaties van de groep fietsers die ons met de bus achterop kwam (de helft was nog wel aan het fietsen hoor!) vervolgden we onze weg voor de laatste 25 km afdaling. Dat was goed te doen geweest als Mark's band geen lek had gekregen en vervolgens zijn bagagedrager niet was afgeknapt net als de mijne eerder al had gedaan ('t is niet de eerste keer). We kwamen de fietsers opnieuw tegen en ze waren zo lief om ons een van hun bagagerekjes te geven! Fantastisch! Onze verloving hebben we vervolgens gevierd met een kopje thee en een bord eten, waarbij de dame onze kaarsjes verwarde voor verjaardagskaarsen en luidkeels happy birthday inzette... :) Helaas geen verbinding tot Leh, dus we moesten nog even wachten tot we de wereld ons nieuws konden vertellen. Gelukkig was Alba er wel, erg gezellig weer.

*Zonnige steppen: Pang - Debring, 47km*
Moe en ietwat groggy stonden we op, maar dat ging snel over toen het zonnetje ging schijnen. Na een korte klim wachtte ons de hoogvlakte van de Morei Plains, waar en heerlijk lenteachtig zonnetje ons toescheen terwijl we heerlijk moeiteloos over kilometers licht naar beneden dippend asfalt zoefden. We stopten regelmatig om simpelweg te genieten van 't weer, het uitzicht en de dag... tot we uit onze dromen gewekt werden door een hoop stof, zand en stenen die helaas niet ophield tot we twintig kilometer later aankwamen in Debring. Desalniettemin hadden we voor 't eerst een rustmiddag en deden we een middagslaapje, Carcassonne en de nodige huwelijksplanning ;).

*Op naar de top: Debring - Rumtse, 59 km over Taglang La (5300m)*
De dag van de grote klim was daar! De laatste 19 kilometer klimmen was gelukkig over een relatief zachte helling, dus op die manier viel die 800 hoogtemeter wel mee. Helaas waren de wegwerkers in volle gang bezig aan dit gedeelte, dus lagen al het asfalt dat er destijds nog over was in kleine hoopjes opgestapeld langs de weg, die bezaaid was met rotsen, kiezeltjes en zand. Helaas is op zo'n moment de enige oplossing om gewoon door te fietsen, dus dat deden we dan dus ook tot we bij de top aankwamen. Het was een heerlijk gevoel om daar te staan, op het dak van de wereld, met al die zelf gefietste kilometers onder je voeten. Bovenop was het een groot weerzien met andere fietsvrienden die een voor een aankwamen (er was er eentje eerder dan wij) en uiteraard met het nodige gejuich en felicitaties werden ontvangen.

De afdaling was erg koud en over sommige gedeelten supersmooth, en op andere plekken juist erg ruig. Bovenaan brak de andere kant van mijn bagagerek ('t was een kwestie van tijd...) en helaas pakte mijn achterwiel een iets te scherp steentje. Zo stonden we 14 kilometer voor de warme thee en eten langs de kant met een lekke band en een gebroken spaak. Gelukkig was het daarna alleen maar mooi asfalt en konden we ongestoord het kamp van een fietsgroep bereiken. Daar wachtte onze tweede heldin Claire op ons, van wie we haar bagagerek mochten lenen voor het stuk tot Leh (groepen zijn altijd voorzien van een volgbus, dus ze nemen hun bagage zelf niet mee), met als bonus hete thee en snacks. Thanks guys! Later in onze dhaba (bedplek/restaurantje) nog laat gepraat met de bijzonder interessante Schotse Len en zo was alweer een dag voorbij.

*Prachtige canyons en terug in de normale wereld: Rumtse - Leh, 85km*
Rustig aan beginnen we aan onze laatste dag. We werden vrijwel direct getrakteerd op een waanzinnig mooi landschap met rode en groene rotsen, waarbij we midden door de meest waanzinnige kloven reden. Geen wonder dus dat we niet erg opschoten, hoewel het allemaal heuveltje af liep (hoe kan 't ook anders, na de Taglang La). Met tientallen foto's en nog meer mooie uitzichten in onze hoofden geprent kwamen we langzaam weer in de bewoonde wereld. Enerzijds prettig, want dan is er weer van alles te krijgen, maar ook jammer, want dan blijken de bestuurders toch weer gewoon Indiers te zijn bij wie het rempedaal aan de toeter verbonden lijkt te zijn. Na een laatste klim kwamen we 's middags toch aan in Leh. We hadden onszelf een heerlijk hotel beloofd met een zacht bed en warm water en voor deze ene keer zouden we gewoon een duur exemplaar nemen als 't nodig was. Hoe we 't ons ook hadden voorgenomen, we vonden voor een derde van de dure-hotelprijs een heerlijke guesthouse waar we weliswaar een douche deelden, maar ze hadden er warm water en toen de matrassen gewisseld waren ook een zacht bed. Dus hebben we ons maar extra uitgeleefd bij de beste restaurantjes van de stad - en dat zijn er veel!

In Leh hebben we vooral genoten van het heerlijke lente-achtige weer. Leh ligt op zo'n 3550 meter hoogte en heeft een droog klimaat, zon dus, maar ook de verkoeling van de hoogte. Bovendien hebben ze er om een ons tot op heden onbekende reden erg veel goede bakkerijen, waardoor we ons ernstig hebben vergrepen aan het complete assortiment taartjes.... denk pruimkruimel, appelkruimel, peerkruimel, abrikozenkruimel, brownies, cinnamon rolls en chocoladebaguette. Verder bleken ze zelfs lasagna te kunnen maken, dus hebben we allerlei exotische uitstapjes gemaakt na wekenlang thali's (blijven ook heerlijk hoor) en rijst/noodles. Jum, jum, jum. Bovendien was het een goed weerzien met Alba, die 't laatste stuk per jeep had gedaan omdat ze zich niet goed voelde, en met onze Ierse fietsvrienden die we in Manali hadden ontmoet voor we aan de trip begonnen. Bovendien bleek er een leuk Belgisch stel boven ons in 't guesthouse te bivakkeren en die kenden weer Nederlanders die al ruim een jaar met een auto onderweg waren. Met zoveel gezellige mensen was het een heerlijke tijd in Leh, maar uiteindelijk moesten we toch verder.

Gisteren om een uur 's nachts stapten we dus in de Jeep om richting Manali te gaan. De weg was natuurlijk bochtig en erg hobbelig, dus Mark was binnen een paar uur al zo wagenziek dat hij kotsend uit de auto hing. Dat leverde zijn avondeten op, waaruit bleek dat het waarschijnlijk om meer dan alleen wagenziekte ging (anders was dat al verteerd geweest). Dus terwijl ik uitkeek over de meest waanzinnige maanverlichte landschappen, die tijdens onze afwezigheid enorm veranderd waren door een prachtig dek van sneeuw dat gevallen was, hing Mark lichtgroen uit het raam tot hij gal spuugde, heel zielig! Tijdens de lunch kreeg hij van een van onze medempassagiers een anti-misselijkheidspilletje en of het nou kwam door de rust tijdens de lunchpauze of het pilletje, daarna viel hij als een blok in slaap tot we vlakbij de Rohtang pas waren, dus al bijna in Manali. Dat laatste stuk ging goed, en zelfs de Rohtang pas waren we binnen no-time af. Terug in Manali!

Inmiddels heb ik mijn halve dag besteed aan het updaten van deze blog terwijl Mark foto's uitzocht. We proberen jullie allemaal antwoord te gaan geven op jullie lieve felicitatiemails, maar 't kan allemaal even duren... even geduld nog! Wij gaan vandaag bedenken wat we nog in India willen doen voordat we doortrekken naar Nepal, waar we van plan zijn van oost naar west te fietsen. Jullie horen 't wel weer als er weer nieuws is!

Ooooh en de foto's nog, waar Mark ijverig mee bezig geweest is:
https://picasaweb.google.com/101578731403136963873/Wereldreis41India03
https://picasaweb.google.com/101578731403136963873/Wereldreis42India04

Liefs!
M&M